Вадим Захаров: «Фонограммага җырлап, кешенең күңелен «селкетеп» булмый»

— Яшерен-батырын түгел, бүген татар эстрадасында түшәмнән югары сикерүче, танылу өчен барына да әзер булган җырчылар шактый. Нигә аларга игътибар итмиләр дә, тыйнак кына басып җырлаучы Вадим Захаровны яраталар? 
— Кем белгән инде аны... Холык-фигылем шундыйдыр. Бәлки, сөйкемле сөягем бардыр. Минем җырларны сикерә-сикерә җырлап булмый бит. Ә сәхнәдә үзеңне җырларыңа туры китереп тотарга кирәк. Андый образ күңелемә дә ятмый. Барына да әзер җырчыларга килгәндә, артыгы кирәкми, булганына канәгать кеше мин. Ә андый кеше бәхетле була. 

— Уңыш сере — гадилектә, дип тә әйткәнегез бар. «Йолдыз чире» таралган заманда бу сыйфатны ничек саклап калырга соң? 
— «Йолдыз чире»н беркайчан да тойганым булмады. Гомумән, «мин — йолдыз» дип йөрергә хакым юк дип уйлыйм. Ул дәрәҗәгә җитү өчен иҗатың бик күпләрне колачларга тиеш. Аннан соң, яшьтән үк борын күтәрергә ирек бирмәделәр. Гаиләдә дә, иҗат юлымны башлаганда да тәрбияле, зыялы, итагатьле җырчылар белән эшләргә насыйп булды. Зөһрә апа Шәрифуллина миңа гел: «Вадим, үзеңне кулда тот. Популярлашып киткән вакытларың булыр, сизми дә калырсың», — дип әйтә килде. Андый кешеләр тәрбиясен алуым белән мин бик бәхетле. «Популярлыкны, байлыкны күтәрә дә белергә кирәк бит әле. Ә аны күпләр күтәрә алмый. «Йолдыз чире» дә шуннан барлыкка килә». 

— Авыл турындагы җырлар аеруча моңлы була, әйеме? Ничек уйлыйсыз, шәһәр баласы авыл турында җырлый аламы? 
— Алар да ничек тә булса авыл белән бәйледер, юктан гына авыл турында җырлыйсылары килмидер инде. Ләкин җырлау — бер нәрсә, үзең аша үткәреп, тамашачы күңеленә җиткерү мөһимрәк. Аннан соң, җырлар гына түгел, иң моңлы җырчылар да авыл җирендә туадыр дип уйлыйм. Шәһәр балаларын кимсетәсем килми, әлбәттә. Әмма авылның һавасы да, суы да, урманнары, табигате дә — башка ул. 

— Гомумән, үзең кичермәгән хисләр, үзең башкармаган гамәлләр турында җырлауга ничек карыйсыз? 
— Мәсәлән, бар сагышлы җырлар. Кайгы-хәсрәт берәүне дә читләтеп үтми — ул хисләр һәркемгә таныш. Шул ук вакытта балаларын, тормыш иптәшен ташлап китеп, «сөйгәнеңне ташлама», «башка ярга карама» ише җырлар җырлаучылар бар. Менә андыйларны мин бөтенләй аңламыйм. Сәхнәгә чыгасың икән, син тамашачыга нинди дә булса фикер җиткерергә, үзеңне акыллы итеп хис итәргә тиеш. Җырларындагы сүзләренә үзе үк каршы килгән кеше тамашачыга нәрсә өйрәтә алсын да ул хисләрне күңеленә ничек сеңдерсен? 

— Ә сез җырларны ничек сайлыйсыз? 
— Җырны алып укыйм, я тыңлыйм да, ошаса, җырлыйм, ошамаса, юк. Иң беренче чиратта, минем күңелгә үтеп керергә тиеш ул. Беркайчан да, тамашачыга ошасын әле, хит булсын әле, дип җырлаганым юк. Ахыр чиктә, тамашачының да күңеленә хуш килә ул. Җырлар бик күп килә, әмма барысын да җырлап бетереп булмый. Җырларын алмаганга үпкәләүчеләр дә була хәтта. Сүзләренә аеруча таләпчән мин. Әдәбиятка, татар теленә мәхәббәт кечкенәдән килә. Шуңа азмы-күпме нәрсәнең нәрсә икәнен аңлыйм. Безне әдәбияттан Харис Миңнегалиевич укытты. Кайвакыт аның дәресенә шигырьләрне сыйныфташлар арасында берүзем ятлап килә идем. Ятламаган очракта, «Захаров, чирегеңә „берле“ дә чыгармыйм», — дип әйтә иде. Ул сүзләр бәгырьгә сеңеп калган. 

— Яраткан авторларыгыз бармы?
— Фәнис Яруллин, Әнгам Атнабай шигырьләрен яратам. Аларның берничә җыры репертуарымда да бар. Соңгы арада Айдар Минһаҗев язган җырларны еш башкарам. Аның сүзләре, Айдар Тимербаев көенә язылган 17ләп җырым бар. 

— Җырчы белем эстәүдән, камилләшүдән туктамаска тиеш дигән фикер белән килешәсезме?
— Укып кына җырчы булып булмый. Тавыш, талант — беренче урында. Әмма җырчыга укырга кирәк. Кабатлап әйтәм, син тамашачыга ниндидер фикер җиткерергә тиеш. Моның өчен сөйләшә белергә дә кирәк. Кызганыч, эстрадада сөйләшә белмәүчеләр җитәрлек. Сәхнәгә чыгып, ниндидер «дежур» сүзләр әйтәләр дә бетте. Ә бит тамашачы белән аралашканда аның күңелендә ни дә булса калдырырга кирәк. 

— Сезне кайсы җырыгыз танытты?
— Бу сорауны тамашачыга бирсәк, кемдер, бөтен җырыгызны да яратабыз, дияр. Кемдер «Көттермәсәк иде әнкәйләрне» яки «Урамнар буйлатып, гармуннар уйнатып» җырын атар. Берсен генә өздереп атый алмыйм.

— «Көттермәсәк иде әнкәйләрне» берәүне дә битараф калдырмагандыр, мөгаен... 
— Ул чакта миңа зур-зур кешеләр шалтыратып, «Вадим, әнкәй көткән бит инде ул безне...» дип өзгәләнде. Дуслар арасында да «Кайтмаганбыз, дурак булып йөргәнбез инде, йә», — диючеләр күп булды. 

— Ул җыр хәзер башкачарак яңгырый кебек... 
— Әни үлгәннән бирле җырлый алмыйм мин аны. Бик сорагач, туры килә инде. Ләкин җырлаган саен авыр. 

— Авылга кайту авыррактыр хәзер?
— Кайтасы килә дә, килми дә. Тик кайтырга кирәк. Әнинең урынында бераз ятып торсам да, рәхәт булып китә. Мин аның җан биргәнен күрмәдем. Кукмарага дару алырга чыгып киткән идем. Дөресен генә әйткәндә, әнинең ничек үлгәнен күрмәсәм ярар иде, дип йөрдем мин.

— Ялгышмасам, сез фонограммага бөтенләй җырламыйсыз. Бу — принципмы? 
— Мин каршы ул әйбергә. Фонограммага җырлап, кешенең күңелен «селкетеп» булмый. 

Ватаным Татарстан
Лилия Гыймазова