5 май – Олы көн
Төрле төбәкләрдә Олы көн турында тупланган язмаларны Флера Баязитованың "Керәшеннәр. Тел үзенчәлекләре һәм йола иҗаты" дигән китабыннан китерәбез.
Чиләбе өлкәсендә яшәүче Нагайбак керәшеннәреннән язып алынган:
- Олы көнгә каршы күкәй буйыйсың. Иртә белән торасың да, кергән кешене мендәргә утыртып черләтәсең. Балалар черли. Аңар күкәй бирәсең, өйдә пешергән перәннек. Ул аяк "сынау" була. "Тавыкларыгыз күкәй салсын, күп итеп чеби чыгарсын, тәүфыйклы булыгыз", - дип, янчыкка күкәйне җыя балалар.
Казан арты керәшеннәре сөйлиләр:
- Олы көндә күкәй җыя торганнар ые балалар, күкәй буйый торган ыек. Җәшләр - кызлар урамда күкәйле уйный торган ые, күкәй отышлы.
- Олы көн бәйрәмендә урамга таган аса торганнар ые, өч-дүрт төшкә бик матур итеп. Анда бөтен авыл халкы җыела торган ые. Ул әле чәчүгә чыкмаган чак булыр ые. Бәйрәм иртә килә торган ые шулай.
Тау ягы (Кайбыч) керәшен-нәрендә Олы көн:
- Олы көн көнне беренче килгән кешене мендәргә утырталар. Имеш, тавыклар утырсын, күп чеби чыгарсын.
"Я утыр әле, утыр, мендәр куйдык, - диләр. Утыр, утыр, бүген син генә килгән әле, ату тавыклар йомыркага утырмый", - диләр.
Олы көндә һәр өйдә кунак табыны әзерләнә, авылның олы кешеләре, картлар бер-берсенә кунакка йөрешәләр. Ул - эрәт йөрү, эрәт салу, дип атала. Эрәт салганда картлар сабан җыруларын җырлыйлар. Аларны икенче төрле Олы көн җырлары дип тә әйтәләр.
И уебыз, уебыз,
Җитте безнең сабан туебыз.
Чикләвек төшен балга манып,
Картлар алдына куегыз.
Олы көн - мордва-каратайлар (татарлашкан мордвалар) сөйләшендә:
- Олы көнгә ызбаны юасың, бөтен әйберне чисталап эләсең. Бәйрәмне көтәсең. Йомырка пешә Олы көндә. Йомырканы буйыйсың суган кабыгына. Килеп кычкыра бала, йомырка бирәсең. Кесәңә тыгып чыгасың йомырканы. Кем очрый, йомырка бирәсең ул көнне.
Олы көн - Пермь өлкәсе татарлары сөйләшендә:
- Күкәйләр буяп, басуга алып китәләр, Олы көн, дип. Күкәй отышлы уйныйлар. Кендек әбиләр күп итеп буяп куйганнар күкәйне, кендек балаларына өләшкәннәр.
-
20 май 2018 - 08:34Керәшен чибәре Алиса Исакова "Мисс и Мистер студенчество - 2018" бәйгесенең жиңүчесе 17 май көнне Яр Чаллы шәһәренең “КАМАЗ” мәдәният йортында “Мисс и Мистер студенчество – 2018” матурлык һәм сәләт бәйгесенең финалы гөрләп узды
-
20 май 2018 - 08:14КҮЧӘРЕ СЫНГАН АРБА Авыр тормыш арбасының күчәрен сындырмыйча хезмәт иткән бөек аналарыбыздан үрнәк алып, кешелекнең киләчәк байлыгы – балаларыбыз үз аналары тәрбиясендә үсеп җитсен иде
-
20 май 2018 - 07:42Николай Никифоров не вошел в состав нового Правительства РФ Министр связи и массовых коммуникаций Российской Федерации Николай Никифоров не вошел в состав нового Правительства РФ и покинул пост главы министерства, сообщает ТАСС
-
20 май 2018 - 07:22Дөнья халыклары арасында керәшеннәр Интернет челтәрендә төрле халыкларның үзләренә генә хас йөзләре, милли костюмнары белән төшкән фотоларын теркәп баручы төркем бар. Керәшен фотосы да шунда урын алган
-
19 май 2018 - 11:22Пенсия реформасын ничек хәл итәргә? Федерация Советы спикеры пенсиягә чыгу вакытын бер елга ярты ел арттыруны тәкъдим итә.
-
19 май 2018 - 09:51Они едут в Артек! Детский фольклорный ансамбль из села Старое Тябердино едет в Артек!
-
19 май 2018 - 08:12Керәшеннәрнең тарихы һәм мәдәнияте музееннан фоторепортаж Тихвин чиркәве янында урнашкан керәшен музенда 400 дән артык экспонат бар
-
19 май 2018 - 07:42На святой земле Болгарской... Сотрудники центра изучения истории и культуры кряшен и нагайбаков Института истории имени Ш.Марджани Академии наук Республики Татарстан Лилия Мухамадеева, Рустем Аминов и Алмаз Мухамадеев посетили мероприятия, состоявшиеся с 29 апреля по 4 мая в г. Болгар Спасского района Татарстана, в рамках VI Свято-Авраамиевского фестиваля
-
19 май 2018 - 07:01Казанскому федеральному университету выделили на 412 бюджетных мест больше В этом году Казанскому (Приволжскому) федеральному университету выделили 5 тыс. 392 бюджетных места. Таким образом, бюджетный прием в вуз вырастет на 412 человек по сравнению с 2017 годом. Об этом на пресс-конференции в ИА «Татар-информ» сообщил первый проректор КФУ Рияз Минзарипов
-
18 май 2018 - 14:26Стал известен новый состав Правительства России Стал известен новый состав Правительства России, сообщает RT
-
17 май 2018 - 15:43Людмила Белоусова: «Сейчас татары переживают то, с чем кряшены столкнулись в 30-е годы» В период обострения проблемы изучения родных языков заместитель председателя правления Общественной организации кряшен Татарстана, главный редактор культурно-просветительской газеты «Туганайлар» Людмила Белоусова рассказала журналисту интернет-издания «KazanFirst» о том, как кряшены держат второй удар по родному языку
-
19 май 2018 - 09:51Они едут в Артек! Детский фольклорный ансамбль из села Старое Тябердино едет в Артек!
-
18 май 2018 - 10:07Кряшенский музей ждет посетителей 18 мая – международный день музеев. Мало кто знает, что на территории подворья Тихвинской церкви в Казани находится музей истории и культуры кряшен. Он был основан еще в апреле 2015 года активистами Казанской общественной организации кряшен г. Казани
-
17 май 2018 - 14:33Этнолагерь "Айбагыр" начинает принимать заявки! Мегаобновленный кряшенский лагерь "Айбагыр" вот уже в 7-ой раз открывает свою заявочную кампанию! Смена пройдёт в самый разгар лета - со 2 по 19 июля
-
19 май 2018 - 07:18Керәшен авыллары Тройсынга әзерләнә. Кайда, нинди бәйрәм көтелә? Тройсын бәйрәме якынлаша. Быел ул 27 майга туры килә. Тройсын — иң зур бәйрәмнәребезнең берсе. Бу көнне Апостолларга Святый тын иңгән. Халык аны “Җапрак бәйрәме” дип тә йөртә.
-
17 май 2018 - 13:31Кряшенская девочка стала призером конкурса красоты «Мини мисс Татарстан-2018» Яна Шалаумова достойно представила Менделеевск в финале конкурса красоты «Мини мисс Татарстан-2018»
-
17 май 2018 - 12:47"Керәшен антологиясе" дөнья күрерме? 17 май көнне “Туганайлар” газетасы редакциясендә "Керәшен антологиясен" чыгару буенча чираттагы киңәшмә узды
-
18 май 2018 - 12:36Новые достижения ансамбля "Серле мэлэнчек" 17 мая в Казани в зале Татарской Государственной Филармонии им. Габдуллы Тукая состоялась первая часть гала-концерта V Республиканского фестиваля самодеятельных исполнителей среди ветеранов Татарстана «Балкыш» («Сияние»)
