Жямшик катыны

Ӓче буран сыуык жил, караҥгы ишек алды;

Кӧмӧш кеӱек кар белян тярязя тӧбӧ тулды!

 

Тыныч караҥгы ӧйдя утырырга жамансы,

Моржаларда сызгыра каты жилнен анасы!

 

Кыстырыб куйган чыра шартлаб, тӧтӧнняб жана;

Сюндярягя, сякегя чырадан жакты ага.

 

Оло пичнен жанында искергян урындыкта

Гӧдря чячле бер малай жокомсораб утыра.

 

Анын уҥ жак битеня жакты тӧшкян чырадан;

Жактыргач анын бите матурырак алмадан!

 

Стиня буйына тӧшкян башынын кюлягясе;

Орчок эрляб утыра жан сякедя анасы.

 

Ул иртядян ӱк бӧгӧн жамансылаб утыра;

Кеняген кюргян тӧшӧ бӧгӧн куркытыб тора.

 

Иренен киткяненя бӧгӧн тулган биш атна,

Сыуга баткан кеше кюк жибярмягян бер хат та!

 

Эй, Ходайым, жарлыка, ирем керся жазыкка;

Булышыучы була кюр аты жулда талыкса!

 

Ӱземнен эшем начар, гумер буйы рянжейем;

Ул иремнян калгачын жаҥгыз башым нишлейем?

 

Малайым ӓле бала ул кайчан ӱсеб житя,

Кӧнӧ-тӧнӧ атасын ул нишляб кайтмый диб кӧтя!

 

Жамансылаб, кайгырыб ана ӓйткян улына;

«Эй, жаным, бябекяйем, жатса жяйгян урынга!»

 

– Ӓ нигя суҥ ӓнкяйем, син ӱзеҥ жокламыйсыҥ?

Кеняген дя эрлядеҥ бӧгӧнгя дя куймыйсыҥ?

 

– Эй, улгынам, бергеням, эрляргя дя жук кӧчӧм,

Туктамыйычы жылыйым атаҥ ӓм синеҥ ӧчӧн.

 

– Жыламаса, ӓней, диб, малайы аҥар ӓйткян,

Анасынын кулына ӱз башын куйыб жаткан.

 

– Жыламамын, эй, улым, син жат ӓле жокларга,

Астыҥа уак салам да китерермен салырга.

 

Бер Алла ӱзе бирер жабынырга ӧстӧҥя,

Атаҥныҥ да кайтканын кюрдем княген тӧшӧмдя.

 

Жаҥа сянязкя тагы кайтыб житкячен жасар;

Аҥар утырыб, улым, ишек алдыннан шыуар…

 

 

Татлы жокога китте малайы шуны тыҥнаб,

Аҥар караб анасы эрлей жамансы жырлаб.

 

Бик чейгя кюря пыскыб чыра да жакты жанмый,

Ишек алдында жил дя бигряк жамансы шаулый.

 

Тышкы бачкыч тӧбӧннян киля жылау тауышы,

Бу катыннан бютяннян бигеряк куркыч шушы!

 

Ул утыра торгачын искя алган жяш чагын;

Жан сякедя утыра ӱлгян анасы тагын.

 

«Кибярсеҥ, мескенем, диб» ӓйтерейе анасы.

Ӓлдя онотмый тота бу сюзлярен баласы.

 

«Кая суҥ сиҥа, балам, ирсез эшкя чыгарга,

Иртя барыб кич кайтыб кеше белян чыдарга!

 

Былай ак битеҥ белян син кемгя ошаб тыудыҥ?

Тутаҥнар арасында бяхетсезе син булдыҥ!

 

Туталарыҥ эшляргя кеше белян чыдыйлар,

Урыу белян сугыуны ауырга да куймыйлар.

 

Ӓ сине акыллы диб, жамагатлар мактыйлар,

Акылыҥ ӧчӧн геня сине жялляб какмыйлар.

 

Шуны искя алганда ишеккя беряӱ каккан,

Сикреб-тороб малайы ӓтей кайтты, диб ӓйткян!

 

Алма кеӱек кызарыб ишек катына барган;

Ӓтей каладан кайткан, миҥа калач та алган!

 

Кара ишекне сыуык ничек катырыб киткян!

Шушы сюзлярне ӓйтеб, таныган кунак кергян.

 

Бу киҥ иҥбашлы кеше ишекне тартыб жабкан,

Бюрегендяге карны кергяч тя алыб каккан.

 

Ӱзенен кюкрягендя ул ӧч табкыр кач кылган,

Баш артын да сыйпагач, былай диб сюз башлаган:

 

– Исянме ӓле, кюреше! ней халлярдя торасыҥ?

Кырда жулда адашсаҥ, атыҥ белян катарсыҥ!

 

Бик жаман хябяр белян мин сиҥа килеб кердем,

Атагызны Мяскяӱдян ӧйӧгӧзгя китердем.

 

– Ӓ ирем кая суҥ? диб, жямшик кушы сораган;

Тӧсӧ-бите кайгыдан абпак кар кюк агарган.

 

Мяскяӱгя килеб житкяч кинят каты чирляде;

Жаткан жирдян торорга Алла саулык бирмяде.

 

Жяшен суккан кеше кюк жямшик катыны ауган

Ире ӱлгян кайгыдан тынсыз шикелле булган!

 

Мыны кюреб, малайы жапырак кюк селкенгян…

Кайгы касерят башы бу ӧйгя бӧгӧн кергян.

 

Бу тамашаны кюреб мужик уйлаган былай:

Бик кисяктян кайгысын ӓйтеб куркыттым бугай.

 

Аҥар ирсез торыуы казер асат булмас шул,

Килер жире булмагач сорана да чыгар ул!

 

Ул аннары катынга ӓйткян: жыламаса, диб,

Ней хятле жыласаҥда, инде ӱлгян кайтмас бит!

 

Сау булыб тор казергя багыт миҥа кайтырга,

Атларымны туарыб абзарга куйдым жабыб.

 

Тукта ӓле, оноттом, бяхиллеген бирергя,

Ул улына калдырды качын кейеб жӧрӧргя.

 

Кӧчкя геня ул ӱзе качын кулына алды,

Шушы сюзлярне ӓйтеб минем кулыма салды:

 

– Бяхиллегем улыма миннян булыр шушы кач,

Жыуанырга шул булсын ӱз атасын сагынгач.

 

Мыннан былай атаҥны ӧйдя кюрмяссеҥ инде;

Мине сагныб исеня тӧшӧргялясен, диде.

Фото: pixabay.com