Клара Булатова: «Әгәр хатын-кыз матур булуы өстенә акыллы да икән, аны бөтен ир-ат дошман күрә»

- Сезне Хәсән Туфан белән шигърият таныштыргандыр...

- Хәсән абыйның үзен күргәнче, Такташ, Бурнаш, Туфан өчесе бергә төшкән бер фотосурәт әнием хәзинәсендә, идән астында саклана иде. Такташ узган гасырның 30нчы еллары башында ук үлеп котылды, Бурнашны атып үтерделәр, Туфанны сөргенгә җибәрделәр. Шул чордан бирле белгән Туфан ул. Туфан миңа ни өчен мөкиббән китте? Үзе оныткан шигырьләрен, поэмаларын яттан белә идем. Беренче тапкыр без 1957 елнның декабрь аенда очраштык. Әле дә хәтерлим: көл төсендәге костюм кигән, йөзе-бите дә шундыйрак төстә иде. Уелып кала торган чибәрлеге юк иде аның, гәүдәсе төз, чәче ап-ак. Шул шагыйрьгә карадым да каттым. Ул да миңа карады да, өнсез калды. Туфан минән 36 яшькә олы иде. Аның кызы Гөлгенә дә миннән берничә айга өлкәнрәк иде хәтта.

“Тәнәкә” дип атады ул мине. “Тәнәкә, теге штапель күлмәгеңне киеп чык”, дия торган иде. Җәмәгате Луиза апаны “Лу-лу” дип йөргән. Аралашканда гел “Лу-лу болай дип әйтә, Лу-лу шулай итә иде”, дияргә яратты. Хәсән аганың 5 томлыгының, ялгышмасам, 4нче томында Клара Булатовага дип язган хаты да бар. Ул хат минем кулга кермәде. Аның таләпләре бик югары булган. Туфанның миңа багышлап язылган, китапларында басылмаган “Мин җиһанда” дигән шигыре бар. Миндә аның 76 хаты саклана... Галим, язучы Фәрит Яхин “Умырзая” дигән роман язды. Ул беркем дә кузгатмаган  теманы күтәрә. Фәрит Яхин үз әсәрендә безнең ир-атлардагы хөсетлек, көнчелек, явызлык сыйфатларын ачып сала, үзләреннән сәләтлерәк хатын-кызларны сытарга омтылу, җәнҗал куптарырга сәләтле икәнлекләрен бәян итә. Гомер иткән кеше буларак шуны әйтәм - хатын-кызның матурлыгына җүләрлек кушылса, трагедия килеп чыга. Матур хатын-кыз акылсыз да булса - фаҗига. Әгәр хатын-кыз матур булуы өстенә акыллы да икән, аны бөтен ир-ат дошман күрә.

- Мәхәббәт турында шигырьләр һаман языламы?

- Яратмыйча шигырь тумас иде. Беләсезме, шагыйрьләр сөяркәләренә багышлап шигырь язмый. Сөйгәннәренә багышлап иҗат итәләр. Сөяркәләр тән белән уйный, ә ул шундый хис: кичен - бар, иртәнгә - юк. Хәтта безнең заманда да чын шагыйрьләр үзләренең сөйгәннәрен, гади Җир кызын алиһә дәрәҗәсенә күтәрә икән, бу инде чиста мәхәббәт дигән сүз. Иң кызыгы шунда: хәзер минем Нәфис бабаем миннән дә уздырып шигырьләр яза башлады. 

Мөршидә КЫЯМОВА, Интертат