Георгий Ибушевның “Микай” поэмасыннан өзек (тугызынчы, унынчы бүлек)

IX

Ул кинәт сикереп торды да,

Толыбын атып читкә,

Атылып чыкты аланга.

Я, Ходаем, бер читтә,

Шалаштан ерак та түгел,

Тулып нурга, яктыга,

Ап-ак күлмәкле, бик сылу

Ят бер кыз басып тора.

Йөзендә – тыныч елмаю,

Күзләре үткен, чиста.

Мондый матурлык дөньяда

Юктыр, булмастыр, юк та.

Төш дисәң, юк, мин өнемдә

Ишетәм, күрәм, тоям.

Менә алан, мин шалашның

Алдында басып торам.

Әле иртә, эңгер эреп,

Офык алланып килә.

Күк читенә кара кучкыл

Төн күчә әкрен генә.

Шундый иркә, йомшак нурга

Төрелгән бөтен алан.

Каян төшкән бу кадәр чык,

Әйтерсең, яңгыр яуган.

Микай тагын уйлап куйды:

“Бу саташу түгел бит?!

Каян килеп чыккан соң ул,

Безнең як өчен ят, чит.

Өстендә – затлы ак күлмәк,

Чәчләре дулкын-дулкын.

Йөзе шундый ачык, якты,

Ник бер шомлану булсын?!

Әллә хуҗа кызы микән?

Юк-юк, бу – башка, үзгә.

Әллә өрәк күренәме соң,

Ходаем, минем күзгә?”.

Кинәт Микай, җыеп көчен,

Кызга текәп карады.

Аның кинәт бөтен тәнен

Кайнар ут урап алды.

Кыз елмайды, шундый иркә,

Ягымлы, якын итеп.

Әйтерсең лә, Микай аны

Торган күк күптән көтеп.

Кыз тагын елмаеп куйды,

Атлады ике-өч адым.

Ул бит җиргә дә кагылмый,

Я, нәрсә бу, Ходаем?

Микай әллә нишләп китте,

Мондый хәлне кем күргән?!

Ниндидер бер салкын дулкын

Йөгереп үтте тәненнән.

Ничек итеп сүз башлыйсы,

Нәрсә булды бу телгә?

Әллә нинди уйлар керде

Егетнең күңеленә.

Кыз барын да белә иде –

Егетнең уй-хисләрен.

Тәне буйлап ул аңламас

Кайнар дулкын үткәнен.

Сагаеп, шикләнеп калган

Йөрәгенең тибешен,

Ни сорарга теләгәнен,

Каян килгән, кемлеген.

Шундый чиста, йомшак тавыш

Таралды бар аланга –

Күк, ашыгып, соңга калган

Йолдызларын җыйганда.

“Җир белән күк арасында,

Аң җитмәс биеклектә,

Нур катыш сафлык тирбәнгән

Иксез, чиксез киңлектә

Яшимен мин. Анда – тыныч,

Кайгы хәсрәт юк анда.

Анда бар да минем өчен,

Ни теләсәм хыялда.

Син мине аңлый алмассың,

Ул катлам башка, үзгә.

Бернинди нәфрәт, явызлык

Тумый анда күңелдә.

Ул чисталык, сафлык белән

Мөлдерәп тулып тора.

Изгелектән бөтен булган

Җылы шунда агыла.

Мизгел эчендә мин җиргә

Килә һәм китә алам.

Синең чиста күңелеңнән

Мин үземә көч алам.

Сиңа мин, ышан, бернинди

Борчу алып килмәдем.

Мине үзе дәште сыман,

Синең керсез йөрәгең.

Ләкин җирдә миңа авыр,

Ул авыр көч туплаган.

Кара көч булып җыелып,

Нәфрәт, үч, сугышлардан.

Кояш чыкканчы, мин җирдән

Кабат китәргә тиеш.

Көн тууга, ышан миңа,

Күпкә көчәя ул көч.

Изгелекне юк итәргә,

Җирдә күп – пычрак, ялган.

Бик күпләр якты күрмәслек

Караңгыга уралган.

Җирдә ике көч сынаша:

Берсе – ак, берсе – кара.

Син адаша күрмә, берүк,

Шушы ике арада.

Беркайчан да җаныңдагы

Изгелегең сүнмәсен.

Нурга тулган йөрәгеңнең

Ялкыны сүрелмәсен.

Миңа вакыт, тиздән кояш

Күтәрелер офыкта.

Син төш күрдең, кер шалашка,

Тынычлап, тыныч йокла”.

Микай берни булмагандай,

Шалашка кереп ятты.

Ул күргәнен, ишеткәнен –

Барысын да онытты.

Кыз җиңелчә талпынды да,

Томан булып таралды.

Шул мизгелдә бар аланны

Алсу нур урап алды.

X

Җәгүр карт соңлап уянды,

Шаккатып үз-үзенә,

Ян тәрәзәдән кояшның

Нуры төшкәч йөзенә.

Үсмер бала йокысыдай –

Ник бер сөяк сызлансын,

Йоклый алмый, урынында

Әйләнсен, боргалансын?!

Кызда булган тылсым көче

Җәгүр картны йоклатты.

Арыган тәнен оетып,

Борчуларын туктатты.

Инде кояш шактый гына

Күтәрелгән, көн җылы.

Кагылып, иркәли аны

Көннең җылы дулкыны.

Ашыкмыйча, бар аланны

Йөреп, әйләнеп чыкты:

“Йә, Ходай ничек яралттың

Бу кадәр матурлыкны?!

Колмак алкалары гаҗәп,

Үзләреннән чык тама.

Каен толым үргәнмени,

Тын җилдә тибрәп ала.

Шушы матурлыкны күреп,

Шөкер итеп Ходайга,

Тыныч кына яшисе бит,

Югыйсә, бу дөньяда.

Юк шул, юк, кеше дигәнең

Мал, акчага табына.

Бик күбәүләр шушы юлда

Харап була, абына.

Гаҗәп инде, өч-дүрт булсаң,

Бересе була җүнсез.

Сатыла, сата, көнләшә,

Үчле була, күремсез.

Шөкер Ходайга, һәркемнең

Тутырып карыйм күзенә.

Этлек, явызлык кылмадым

Беркемгә гомеремдә.

Әй, уйласаң, ниләр генә

Булмады, йөрәк түзгән”.

Бар гомере йөгереп үтте

Җәгүр карт күңеленнән.

Ярар, җитәр, юк-бар уйлап

Кузгатма күңелеңне.

Үткәннәргә кайта-кайта,

Бетереп үз-үзеңне.

Көн аяз, кызу булыр көн,

Аланда печән җиткән.

Бу нәрсә? Шуңа карамас,

Куе булып чык төшкән.

Чык кипкәнче, бераз гына

Каласы иде чабып”.

Ул да түгел, шалашыннан

Микай чыкты уянып.

Рәхәт аңа, алан тулган

Яктыга, чыкка, нурга.

Ул күмелгән гаҗәеп бер

Хуш ис тулы дулкынга.

Сулап туймаслык һавада –

Бал, чәчәк, үлән исе.

Тарала бар тамырларга

Шушы сафлыкның көче.

Бөтен алан зыңлап тора

Кортларның тавышыннан.

Күрче, күрче, чык тамам дип

Тора чәчәк таҗыннан.

Бабасы, әнә, аланның

Чишмә аккан ягында.

Чәйгә каен җиләк җыя

Кып-кызыл савытына.

Микай сөенеп туялмый,

Тыныч, бар да урнында.

Дөньяның кара шәүләсе

Килеп җитәлми монда.