Салкын кышның кайнар Яңа елы

Яңа ел бәйрәмнәре вакытында шатлыклы вакыйгалар да күп була, кайгылылары да  очрап тора. Алар, күңелдә уелып, хәтер сандыгына салына. Шул "сандык"та сакланганнарының кайберләре еллар үткәч тә яңарып, күңелләрне кузгата, рәхәтләндереп көлдерә яки күзләрне яшьләндерә. 

1978 елны озату, 1979 елны каршылау төнен әле күпләр хәтерлидер. Ник дисәгез, кыш ул елны рекорд куйды, термометр баганасы 52 градус салкынны күрсәтте. Инде еракта калса да, күңелемә якын ул Яңа елны мин Апаста каршыладым.

Мине, 18 яшьлек кызны, Алабуга культура училищесын тәмамлагач, Апас районы культура бүлегенә "диплом отрабатывать итәргә" җибәрделәр. Ул заманда бер ел эшләп күрсәтмичә, диплом бирмиләр иде, заманы да, законы да шундый. Үзем кебек үк яшь специалистлар белән Апас районы культура йортында инструктор булып эшләп йөрим. Ду китереп Яңа елга әзерләнәбез. Апас яшьләре өчен бал-маскарад уздырырга кирәк. Рольләрне бүлештек, программаны төзедек. Музыка училищесын бетереп, минем кебек "отработкага" килгән Казан егете Фидаилне Кыш бабай иттек. Үзе чибәр, үзе җырлый, үзе гитарада уйный - яшьләр өчен менә дигән "современный" Кыш бабай! Буе гына тәбәнәгрәк. Шуңа күрә, халатын күтәртеп, билдән җыеп, билбау белән кат-кат урап куйдык.

Чыршы янында җырлы-биюле бәйрәм кызды. Кыш бабабыз шампанский шартлату белән, яшьләр, аны уратып алып, ура кычкырып, бенгаль утлары кабызып җибәрделәр. Шул утның бер очкыны бабабызның мамык сакалына төшмәсенме! Кыш бабайга гөлт итеп ут капты. Кар кызыбыз Резедә бабайның бүреге белән сакалын йолкып алырга өлгерсә дә, ут зур тизлек белән мамык "кар бөртекләре" белән бизәлгән халатка, мамык манжетлы җиңгә күчте. Кат-кат ураган билбавын чишеп алып, халатын салдырганчы, бабабызның бер кулы хәйран гына пешеп, алагаем зур куык килеп тә чыкты!..

Бәйрәм "трагически" тәмам-ланса да, "трагедияне" иске елда калдырып, яңасын "достойно" каршыларга кирәк! Фидаилнең пешкән кулын мазьлар сөртеп, бинтлап, мамык шәлгә урап, муенына асып куйдык та, җыелышып, Яңа ел каршыларга культура бүлеге кызларына тулай торак итеп бирелгән "финский" йортыбызга йөгердек.

Өелешеп кайтып керсәк, безне монда да Яңа ел сюрпризы көтә булып чыкты - җылыткыч торбаларда су каткан! Компаниябездәге егетләр арасыннан Алтын Харис исемлесе өеннән паяльный лампа алып килеп, егетләребез торбаларны "штурмлауга" күчтеләр. Харисны искә алгач, аның ни өчен "алтын" икәнен дә әйтеп китим инде. Шулай бервакыт урамнан барганда, ике метрлы Харисыбыз нәрсәгәдер абынып, атылып барып төшкән. Җан ачуы белән, тотып атасы булып, абынган әйберсен җирдән суырып алса... Килеп чыккан бер комган, эченнән коелган алтын тәңкәләр... Абынган әйбер комганның сабы булган икән.

Гадел Харис (ул вакытта без барыбыз да гадел комсомоллар идек), комганын күтәреп, шунда ук банкка кергән. Дәүләт Хариска тапкан табышының 25 процентын бүлеп биргән. Харис Апасның иң акыллы, иң бай "потенциаль кияү егете" иде...

Торбаларда су эрегәч, мичкә ягып җибәрдек. Ул яңа ел кичләрендә исполкомның безгә бүлеп биргән еллык утыныннан нәрсә генә калды икән, зәмһәрир суык, хайваннар кырылган, агачлар өшегән кыш булды ул...

Ә безгә нәрсә? Без - яшьләр... Безне салкын да, башкасы да куркытмый. Фидаил "инвалид" кулы белән төне буе гитарада уйнады, без җырладык...

Бик күп еллар узган, күп сулар аккан. Хәтеремнән байтак яңа елларны уздырдым, шушысыннан да матуры, истәлеклесе табылмады.

Фидаилне шул ук язда армиягә алдылар. Мин дә, "отработкамны" тутырып, китеп бардым. Шул елларны, шул дусларны бик сагынам. Кызларның хәбәрләрен ишетеп торсам да, үзләре белән бер дә күрешкәнем юк. Венера, Миләүшә, Мөслимә, Зәйнәпләрнең язмышлары ничек икән? Алтын Харис, Фидаил исән-саулар микән? Эх, бер кайтып киләсе...

Л.ИВАНОВА-БЕЛОУСОВА,

Яр Чаллы-Казан