Сочельник нинди бәйрәм ул?

Сочельник "сочиво" сүзеннән ясалган. Сочиво ул – дөге, йөзем һәм балдан ясалган ураза ризыгы. Ураза тотучылар уразаның соңгы көнең, 6 январьне көне буе ашамаска тырыша. Кичен чиркәүдән келәүдән кайтканнан соң, шушы сочиво белән авыз ачалар. Шуңа күрә, 6 январь – Рождество сочельнигы дип атала. Шулай ук, Качману бәйрәме алдыннан да, 18 январь көнне, Качману Сочельнигын билгеләп үтәләр.

Керәшеннәрдә сочиво, кутья пешерү йоласы бик аз күзәтелә. Өлкән буын карендәшләребез Рождествоны Авыз ачкан көн дип тә атый.

Рождествога каршы көнне келәүдән алынган иманнар

(Навечерие Рождества Христова, или Рождественский сочельник. 6 января) 

Үзгәртелмичә, чиркәү-керәшен язуында бирелә. 

Тропарь 4-нче кöй:  

Вифлеемдя Мария орлоксоз Тыуасыны эчендя жöртеб, Давидъ няселеннян булганга кюря Iосифъ карт белян бер багытны жазылырга килгян. Шул чакта тыудырыр багыты да житкян, тик öйлярдя бер гня дя урын булмаган, äммя Кыз Падшага жир абзар эямне жoрт кюк кюренгян. Элеке жыгылган ошашын терелтеб торгозорга диб Христосъ тыуган шул.

Кондакъ 3-нче кöй.

Бöгöн Кыз Мянгедян бар Сюзне, жир абзарда äйтеб житкезеÿсез тыудырырга киля, мыны эшетеб бöтöн дöнья сöйöнсöн, жяш Бала булыб кюренясе килеÿче Мянге Алланы кöтöÿчеляр белян пяриштяляр мактасыннар.

Икосъ.

Изге пягямбярлярнен äйткяне жиреня килгян, мына Кыз тулы Алланы Вифлеем каласында жир абзар эчендя тыудыра. Бöтöн булдырган нястяляр жаnарсыннар, сöйöнöб кыуансыннар, бар нястяне Тотоучы коллары белян торорга килгян, без череÿгя бирелгяннярне бютянгя кол булыудан коткарасы итеб, чюпряк белян тöрöлöб, утлыкта жяш Бала, мянге Алла, Бала булыб кюреня.

Хвалитеда стихиралар, 6-нчы кöй.

Стих: Кодрятлегя кюря Аны мактагыз, бик олога кюря Аны мактагыз.

Жир абзарда Iаковтан жондоз жалтраган, без дя жондозчылар белян бяйрямне карышы алырга килейек, кöтöÿчеляр белян барыб Алланын чюпряк белян тöрöлгянен кюрербез, Кызнын сöт белян туйдырганын кюрербез. Мына куркынычлы кюренеш, Израиль Падшасы Христосъ киля шул.

Стих: Быргы ауазы белян Аны мактагыз, псалтир белян, гöсля белян Аны мактагыз.

Хязер Пяриштяляр жыйыны Син ир белмягян жакты Ананы жырыулар белян кадерлей, Эй Таза! алар Синеn Тыудырыуыnа сöйöнöб кюnелляняляр. Эй чын денне тотоучыларнын Öмöтö, сöйöн. Сине даннаучыларны жаклаучы сöйöн. Шуnар кюря без дя дяшябез: безгя килгян Аллабыз даннаулы, шöкöр Сиnа.

Стих: Жырыучылар жыйыны, тимпан белян Аны мактагыз, кыллы уйын белян, органъ белян Аны мактагыз.

Iессей тамырыннан чячяк чыгар диб жакты пягямбяр сöйлягян, Кызнын гядяттян тышкары жаралдырганны, Жугарыдагы Ата белян Бер Престолда Утырыучы, эямне чячяк кюк жир абзарда тыудырганын кюрербез. Шуnар кюря без кешеляр äйтейек: безгя килгян Аллабыз даннаулы, шöкöр Сиnа.

Стих: Эямне ауазлы кимвал белян Аны мактагыз, зур тауышлы кимвал белян Аны мактагыз, Aр-бер жанны нястя Ходайны мактасын. 

Бöгöн Адам карышы тороучынын алдандырыб карангыландырыуыннан чакырыб алынган, Христосъ Кеше булыб, Кыз арткылы кягярне бетереб Адамны жаnартыр öчöн Кыздан тянняня шул. Шуnар кюря без кешеляр äйтейек: безгя килгян Аллабыз даннаулы, шöкöр Сиnа.

Шöкöр: 6-нчы кöй.

Эй Вифлеем килеб тыуарга киряклене äзерля, эй Iосифъ килеб Мария белян жазыл, эй кадерле утлык, эй Алланы тöргян чюпрякляр, алар белян Терелек тöрöлöб, безнен Христосъ Аллабыз. Äдямне череб бетеÿдян коткарыб yлем тотконнарын айырыр.

Äле дя: 6-нчы кöй.

Эй Алланы жöрткян Кызнын бахетле эче! Кюnел белян уйлаганда ул кюктян дя зурырак булган; Кюк сыйыштыра алмаганны, Син Yзеnдя кютяреб жöргян. Эй Кызнын бахетле кюкрякляре, алар aр бер жанны нястяне туйдырыучы Христосны туйдырган, Ул ирсез жяш Кызнын эчендя Yзеня тян äзерлягян.

Фото: Тихвин чиркәве группасыннан